Afgebrande kerk
In de nacht van 6 op 7 oktober 1832 woedde een felle brand in de middeleeuwse Sint Lievensmonsterkerk. Bijna het gehele interieur ging in vlammen op; het dak stortte in en de muren raakten zwaar beschadigd. Jammer genoeg besloot de kerkvoogdij de kerk niet te herstellen, maar de restanten te slopen en een nieuwe, kleinere kerk ervoor in de plaats te bouwen. De Nieuwe Kerk, zoals het gebouw toepasselijk ging heten, werd in mei 1848 in gebruik genomen.
Waarschijnlijk inspireerde de voltooiing van de nieuwbouw de Zierikzeese politiecommissaris Willem Borrendamme een papieren model van de oude, afgebroken kerk te maken. Willem maakte vaker modellen voor vrienden en familie – het museum bezit in totaal vier modellen van hem. Dit kerkmodel, dat hij in de jaren tussen 1848 en 1850 maakte, is niet alleen aan de buitenkant zeer gedetailleerd uitgevoerd, maar ook aan de binnenkant. Zelfs de kerkbanken en het orgel zijn op schaal nagemaakt. Willem zal daarbij zijn uitgegaan van oude bouwtekeningen en gravures én van zijn eigen herinneringen. Hij was geboren en getogen in Zierikzee en vanaf 1830 was hij er politiecommissaris. In die functie zal hij in 1832 de brand van nabij hebben meegemaakt.
Willem Borrendamme had – figuurlijk – al vaker voor hete vuren gestaan. In het voorjaar van 1814 was hij, negentien jaar oud, vrijwillig in dienst getreden bij de Nederlandse infanterie, naar eigen zeggen om ‘het dierbaar vaderland en zijnen geliefden vorst’ te dienen. In deze periode maakte het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden haast met de opbouw van een eigen leger. Het Franse leger had zich teruggetrokken, Napoleon was verbannen naar Elba, maar de internationale spanning was gebleven. In Zierikzee kreeg Willem een korte training, waarna hij met zijn compagnie naar Brussel werd gestuurd. Daar leerde de protestante Zierikzeeënaar zijn toekomstige vrouw kennen, Beatrice Eugenie Nijs, een katholiek meisje. Zij was hoogzwanger toen Willem in 1815 deelnam aan de Veldtocht tegen Frankrijk. Een maand na de Slag bij Waterloo beviel ze van een dochtertje. Willem trouwde pas met haar na zijn ontslag uit dienst, een jaar later. Het jonge gezin vestigde zich in Zierikzee, waar Willem vrijwilliger werd bij de plaatselijke schutterij en hij een baan kreeg als commies-grif er bij de rechtbank. Op 34-jarige leeftijd werd hij benoemd tot politiecommissaris.
In 1866 overleed Willem na een zware beroerte. Het model van de kerk ging naar zijn in Brussel geboren dochter, die inmiddels met een Zierikzeese ondernemer was getrouwd. Haar nabestaanden schonken het model later aan het museum.