KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Olieverfschilderij Zierikzee vanaf de Oosterschelde

Diptiek, voorstellende een gezicht op de ‘Keeten’, een gedeelte van de vaarweg van de Oosterschelde naar de Grevelingen. Op de achtergrond is het gehavende silhouet van de stad Zierikzee te zien. Op de plaats van de Sint Lievensmonsterkerk gaapt een gat: zeven jaar eerder was de kerk verbrand. De toren staat er nog. Op het schilderij zijn minstens vijftien schepen geschilderd, waaronder acht poonschuiten en hoogaarzen. Op het linkerpaneel is, links op de voorgrond, prominent een paviljoenpoon afgebeeld. Opvallend tussen alle zeilschepen is de radarstoomboot ‘Prinses Marianne’, een van de modernste schepen van die tijd. Het dek staat vol passagiers. Tussen 1825 en 1832 onderhield deze stoomboot een tweedaagse veerdienst tussen Rotterdam en Middelburg. Het schip voer bijna twee keer zo snel als een traditioneel beurtschip. Met de ‘Prinses Marianne’ duurde de reis tussen de twee steden slechts negen uur. Op het rechterdeel staat een beurtschip, een poon, centraal. Het is geladen met zakken. Aan weerszijden varen twee kleine hoogaarzen met spriettuig. Links vaart een groot statenjacht, geladen met een hoge deklast met rietschoven en voorzien van anderhalf masttuig met grootzeil en bezaan. Op de achtergrond zijn drie gaffelkanonneerboten te zien met de marinevlag in top.

Prinses Marianne
Op 8 mei 1816 vertrok het Engelse stoomschip Defiance uit Margate en arriveerde diezelfde dag nog in Veere om kolen in te slaan. Het was het eerste stoomschip in Nederland ooit. Op 22 mei 2016, 200 jaar later, kwam de kolencoaster Vic96 naar Nederland.
De Stichting Schotland-Veere claimt terecht dat het eerste stoomschip in Nederland in Veere aankwam. Op 22 mei 2016, 200 jaar later, kwam de kolencoaster Vic96 weer naar Nederland. Voordat de clyde puffer – genoemd naar het puffende geluid dat dit soort schepen maakt – naar Dordrecht voer, deed het Veere en Zierikzee aan. Een goed moment om een vroeg stoomschip dat in de Zeeuwse wateren voer in die eerste periode van de stoomvaart eens naar voren te halen.
In het Rijksmuseum bevindt zich een prent van de Defiance, het eerste stoomschip dat ooit Nederland aandeed. Een van de bewonderaars is koning Willem I (1772-1843). Zijn jongste dochter heet Marianne. Naar haar is het stoomraderschip op ons schilderij van Jan van Ouwerkerk genoemd.
Een stoomradarschip in het Stadhuismuseum
Op de diptiek van Jan van Ouwerkerk (1874-1866) die in onze grote expositiezaal hangt, is een vergelijkbaar stoomradarschip afgebeeld: de Prinses Marianne. Dit schip was gebouwd door scheepsbouwmeester Cornelis van Swieten op de werf Hollandia in Amsterdam. Het werd op 7 april 1825 te water gelaten. Jan van Ouwerkerk was een Middelburgse schilder die graag zee- en stroomgezichten maakte.
Prinses Marianne in beeld
De Prinses Marianne onderhield een lijndienst tussen Rotterdam en Middelburg tussen 1831 en 1859. Ook Veere en Goes zijn in deze dienst soms betrokken. Op het diptiek zie je het schip op de vaarweg van de Oosterschelde naar de Grevelingen. De betreffende vaargeul heet Keeten.
In 1830 vervoert het schip de vrijwilligers van de Schutterij van Middelburg naar België op daar te vechten tegen de opstandelingen. De Belgische revolutie tegen koning Willem I wordt in het najaar van 1830 uitgevochten. Nederland en België zullen dat jaar uit elkaar gaan.
De prinses Marianne is vaker verbeeld. Dezelfde schilder Jan van Ouwerkerk heeft een scheepsportret gemaakt van het stoomjacht. Dit bevindt zich in het maritiem museum in Rotterdam.

Vervaardiger: Ouwerkerk, Jan van
Vervaardigingsplaats: Middelburg
Datering: 1839 tot 1839
Materiaal: olieverf op doek hout
Afmeting: hoogte 156.0 cm, breedte 218.0 cm, breedte 188.0 cm
Objectnummer: 1308
Eigenaar: Gemeente Schouwen-Duiveland
Categorie