Soo als hij nu is
Het verschil tussen droom en werkelijkheid is soms heel groot. Op deze schotel is links van het midden een kerktoren te zien met de afmetingen van een hedendaagse wolkenkrabber. Dit was de toren die de inwoners van Zierikzee zich omstreeks 1450 voornamen te bouwen. Het bouwwerk moest 130 meter hoog worden, hoger dan enig andere toren in de Nederlanden. De Mechelse bouwmeester Andries Keldermans werd aangetrokken als architect.
Hij begon met de bouw in 1454. Drie generaties later, omstreeks 1530, kwamen de Zierikzeeënaars tot de conclusie dat het plan letterlijk te hoog gegrepen was. Ze bouwden hun droom niet af. De toren in het midden van de tekening is de werkelijk gebouwde toren. ‘Dit soo als hij nu is, en moest geweest hebben’, staat onder het plaatje.
Dat de inwoners van Zierikzee de toren van hun voorouders niet afbouwden, was een gevolg van tegenslagen, geldgebrek en veranderende opvattingen over de zin van dit soort ondernemingen. Kort nadat ze met de bouw waren begonnen, raakte tijdens een stadsbrand de bijbehorende kerk zwaar beschadigd. Als gevolg daarvan moest naast de toren ook nog een nieuwe kerk worden gebouwd. Ernstiger was dat het minder goed ging met de handel en de scheepvaart van Zierikzee. De stad was in de vijftiende eeuw nog steeds een van de grootste havensteden in Zuidwest- Nederland, maar na circa 1500 ging de welvaart achteruit. Daar kwam nog bij dat jongere generaties wel een beetje genoeg hadden van kerkelijke pracht en praal. Overigens werd niet alleen Zierikzee getroffen door deze ontwikkelingen. Ook Veere, Brielle en Dordrecht hebben hun onvoltooide torens. Stuk voor stuk herinneren ze aan onvervulde middeleeuwse ambities.
De kerk naast de toren werd trouwens wel afgebouwd. Op de schotel prijkt zij helemaal rechts. Met een vloeroppervlakte van 102 bij 37 meter was dit de grootste kerk van Zeeland. Helaas ging zij in 1832 bij een brand verloren. De onvoltooide toren bleef toen gelukkig gespaard.
Het plan om een toren van 130 meter te bouwen bleef ondanks het geringe succes tot de verbeelding spreken. In 1657 verscheen een gravure met een afbeelding van de geplande en de werkelijk gebouwde toren, beide naast de kerk. De gedrukte afbeelding vond zo’n gretige aftrek, dat aardewerkfabriek De Porceleyne Lampetkan in Delft besloot schotels met dezelfde afbeelding te maken. De schilder die het glazuur aanbracht moet als voorbeeld een exemplaar van de gravure naast zich hebben gehad; zijn afbeelding is nagenoeg identiek.