Smeedijzeren torenuurwerk, dat bestaat uit een stelling met drie tandwielsystemen: een gaand werk voor het meten van de tijd en het aandrijven van de wijzerplaat, en twee slagwerken voor het luiden van de klokken op de hele en halve uren. De stelling is eenvoudig uitgevoerd, zonder ornamenten en versieringen. Het gaand werk is voorzien van een slinger, maar deze is vermoedelijk later aangebracht. Oorspronkelijk had het uurwerk een waag als regelmechanisme. Het uurwerk dateert dus uit de periode vóór de uitvinding van de slinger door Christiaan Huygens in 1657. Het torenuurwerk is in 1962 uit de Zuidhavenpoort verwijderd omdat het al enige jaren niet meer functioneerde. In 2008 werd het gerestaureerd en na vijftig jaar stilstand werkte het weer. Sinds 2012 staat het uurwerk in de entreehal van het Stadhuismuseum.
Hersteld uurwerk
Het is een klein wonder dat dit uurwerk nog loopt. Meer dan een halve eeuw geleden, toen het nog geen museumobject was maar een gemeentelijke openbare klok, was het in slechte staat. Het stond boven in de Zuidhavenpoort; de wijzer stond al een paar jaar stil. De firma Eijsbouts uit Asten die erbij was gehaald voor advies vond de toestand van het uurwerk zo slecht, dat ze het gemeentebestuur aanraadde het niet te herstellen maar te vervangen door een ander exemplaar.
De Zierikzeese bestuurders vonden dat evenwel te duur en besloten het uurwerk ter reparatie aan te bieden aan de plaatselijke lagere technische school. In de zomer van 1956 demonteerden gemeentewerkers het eeuwenoude uurwerk en brachten het naar de school. Daar bleek al gauw dat reparatie een te moeilijke klus voor de leerlingen was. Een paar jaar later, in 1962–1963, toen de Zuidhavenpoort werd gerestaureerd, besloot het gemeentebestuur toch maar het advies van Eijsbouts op te volgen en een ander uurwerk in de poort te plaatsen. Het oude uurwerk werd op een zolder opgeslagen en vergeten.
Bijna dertig jaar later, in 1991, werd het uurwerk herontdekt. Opnieuw werd een offerte voor restauratie gevraagd, maar de prijs was zo hoog (50 à 60 duizend gulden), dat de gemeenteraad het besluit nam om het weg te schenken aan het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement. Blijkbaar was het eigen gemeentelijke museum, net als dertig jaar eerder, niet geïnteresseerd in het vastgeroeste mechanisme.
Ook in het Utrechtse museum bleef het uurwerk in een depot staan. Omdat het geen speelwerk had, paste het bij nader inzien niet in de collectie. In 2008 nam het museum contact op met het Stadhuismuseum met de vraag of Zierikzee zijn uurwerk terug wilde nemen. Deze keer was het Zierikzeese museum wel geïnteresseerd, al kon het onmogelijk de geschatte restauratiekosten (30 duizend euro) opbrengen. Gelukkig was in de voorgaande jaren een goed contact opgebouwd met ir. W.Th.M. de Groot, een van de bestuursleden van de Stichting tot Behoud van Torenuurwerken. Hij was graag bereid de restauratie kosteloos uit te voeren. In vier maanden tijd slaagde hij erin het uurwerk dat meer dan vijftig jaar stil had gestaan, weer te laten lopen. Sinds 2012 staat het in de entreehal van het vernieuwde Stadhuismuseum.
Vervaardigingsplaats: onbekend
Materiaal: metaal hout touw
Afmeting: hoogte 98.0 cm, breedte 144.0 cm, diepte 68.0 cm
Eigenaar: Gemeente Schouwen-Duiveland
