Onderbuik van de stad
Zierikzee is een stad waar je met een middeleeuwse plattegrond in de hand nog steeds goed de weg kunt vinden. Het stratenpatroon is hetzelfde als honderden jaren geleden en er staan tal van markante gebouwen uit lang vervlogen tijden. Dat er in Zierikzee zo weinig is veranderd komt doordat de stad sinds het Spaans Beleg in 1575 gevrijwaard is gebleven van vernietiging door oorlogs- of natuurgeweld. Ook de Zierikzeeënaars zelf hebben – vergeleken met andere steden – weinig afgebroken. Dat kwam overigens niet door een bovengemiddeld cultuurhistorisch besef, maar door gebrek aan geld. In de negentiende eeuw was de stad te arm om oude vervallen gebouwen te slopen en te vervangen door nieuwbouw. In veel steden zijn toen nogal wat stadspoorten en andere historische obstakels opgeruimd om ruim baan te maken voor de nieuwe verkeersmiddelen.
Zelfs in de bodem van Zierikzee, diep onder de straat, is weinig veranderd. Hiernaast is een kaart afgebeeld van de riolen van Zierikzee in 1679. Belangrijke gebouwen als het stadhuis en de in 1832 afgebrande Sint Lievensmonsterkerk zijn goed te herkennen. De riolen zijn okergeel geschilderd. De hoekige lijnen eindigen allemaal in de gracht rondom de stad: daarin werd dus al het afvalwater en het overtollige hemelwater geloosd. De kaart is speciaal voor de stadsbouwmeester vervaardigd. Hij gebruikte de plattegrond als er onderhoud aan de riolen moest worden gepleegd. De schaal is precies 1 op 1.000 zodat werkelijke afstanden gemakkelijk konden worden berekend.
De overwelfde riolen zijn nog steeds in gebruik. Op de moderne kaarten van het gemeentelijk riolennet zijn de okergele lijnen moeiteloos terug te vinden. Tijdens een inspectie met robotcamera’s in 2009 bleek dat veel riolen op de kaart van 1679 ook bouwkundig weinig zijn veranderd.
Hier en daar bestaat het netwerk nog steeds uit eeuwenoud metselwerk. Gelukkig zijn er ook verbeteringen: de gele lijnen lozen tegenwoordig niet meer op de stadsgrachten.