KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Beugel met koningsplaten van vleeshouwersgilde

Koperen beugel met 18 zilveren plaatjes, 5 miniatuurgereedschappen en een grote haan, afkomstig van het vleeshouwersgilde. Elk jaar organiseerden de slagers voor knechten en leerlingen een wedstrijd hanentrekken. Bij dit spel probeerden ruiters in galop de kop van een vastgebonden haan te trekken. Het dier werd daartoe ondersteboven aan een dwars over de straat gespannen touw gehangen. Net als bij de schutters mocht de winnaar op het feest het gildezilver omhangen en liet hij een nieuw gedenkplaatje maken, ook wel koningsplaatje genoemd. Op het plaatje staat de naam van het bedrijf, de naam van de winnaar en een jaartal van degene die voor één jaar of langer het koningschap in het hanentrekken kreeg toegewezen. Toen de slagers in 1860 voor de laatste keer de wedstrijd organiseerden, hingen er volgens een bericht in de Zierikzeesche Nieuwsbode ‘wel honderd’ plaatjes aan een beugel of ketting. De 22 plaatjes in de collectie van het museum zijn dus slechts een deel van de oorspronkelijke verzameling. Ze dateren uit de periode 1671-1783. De vreemd gevormde koperen beugel is niet origineel en waarschijnlijk een kleinere kopie van de oorspronkelijke keten.

Ruiters in galop
Soms zijn dingen niet wat ze lijken. Van deze koperen beugel met zilveren plaatjes en een grote haan is lange tijd gedacht dat hij afkomstig was van het schuttersgilde. Het object is al heel vroeg, in 1911, in bezit gekomen van het museum. Toen de conservator in de jaren ’40 op een kaartje de zilveren voorwerpen omschreef wist hij niet beter dan dat ze ooit van de boogschutters waren geweest. Dat is ook best aannemelijk. Jaarlijks hielden de schutters een gildefeest, waarbij het schieten van de gaai het hoogtepunt was. Wie de papegaai van de paal schoot, was koning. Hij mocht de koningsketen dragen, was verplicht te trakteren en een stuk zilver te laten maken om aan de keten te hangen. In de loop der jaren moeten er enorm veel zilveren voorwerpen zijn gemaakt. Toch was niet iedereen ervan overtuigd dat dit verhaal juist was. Wat deed die haan tussen de zilveren plaatjes? Schoten de Zierikzeese schutters op een haan?
Dankzij een toevalsvondst in de gedigitaliseerde jaargangen van de Zierikzeesche Nieuwsbode kon in 2012 de ware geschiedenis worden achterhaald. Die bleek gruwelijker dan gedacht. De zilveren plaatjes waren afkomstig van het vleeshouwersgilde. Elk jaar organiseerden de slagers voor leerlingen en knechten een wedstrijd hanentrekken. Bij dit spel probeerden ruiters in galop een vastgebonden haan zijn kop af te trekken. Het arme dier werd daartoe ondersteboven aan een dwars over de straat gespannen touw gehangen. Net als bij de schutters, mocht de winnaar op het feest het gildezilver omhangen en moest hij een nieuw gedenkplaatje laten maken. Toen de slagers in 1860 voor de laatste keer de wedstrijd organiseerden, hingen er volgens een bericht in de Zierikzeesche Nieuwsbode ‘wel honderd’ plaatjes aan een beugel of ketting. De 22 plaatjes in de collectie van het museum zijn dus slechts een deel van de oorspronkelijke verzameling. Ze dateren uit de periode 1671–1783. De vreemd gevormde koperen beugel is niet origineel en waarschijnlijk een keer gemaakt als een kleinere kopie van de oorspronkelijke keten.

Vervaardiger: onbekend
Vervaardigingsplaats: Zierikzee
Datering: 1671 tot 1783
Materiaal: messing zilver
Afmeting: hoogte 35.0 cm, breedte 27.7 cm, diepte 6.0 cm
Objectnummer: 0359
Eigenaar: Gemeente Schouwen-Duiveland
Categorie